Historia Twierdzy Modlin
Położenie Modlina, u zbiegu rzek Wisły, Narwi i Wkry nadawało temu miejscu wybitne walory obronne. Jego znaczenie docenił również król szwedzki Karol Gustaw, zakładając tu obóz warowny o narysie gwiazdy czteroramiennej tzw. „Bugskansen”, który przetrwał aż do 1660 roku.
W 1806 roku Napoleon, dążąc do rozciągnięcia swych wpływów na wschodzie Europy, tworzy Księstwo Warszawskie, a na jego terenie rozpoczyna budowę szeregu twierdz. Wstępną decyzję o powstaniu twierdzy w Modlinie, Napoleon podejmuje w grudniu 1806r. w czasie swego pobytu w Poznaniu. W myśl jego wskazówek powstaje obwód wewnętrzny dzisiejszej cytadeli, zaprojektowany przez szefa inżynierii napoleońskiej, gen. Francois de Chasselop -Laubat, i przy współudziale płk Jana Malleta, szefa Korpusu Wojsk Inżynieryjnych Księstwa Warszawskiego (w 1809 roku).
Wykorzystując naturalne warunki terenu, zbudowano wówczas na prawym brzegu Wisły ziemno-drewnianą twierdzę o narysie półowalu, z pięcioma bastionami, otwartą od strony rzeki. Szańce przedmostowe w Kazuniu na lewym brzegu Wisły oraz przy Nowym Dworze Mazowieckim utworzyły zespół warowny zamykający węzeł komunikacyjny wideł Wisły i Narwi. Po klęsce Napoleona w 1812 roku, przekreślającej istnienie Księstwa Warszawskiego w rękach polskich, Twierdza Modlin, pod wodzą holenderskiego generała Dandelsa, kapituluje 1 grudnia 1813 roku i przechodzi w ręce Rosji.
Powstanie Listopadowe i kolejne modernizacje
4 grudnia 1830 roku, Twierdza Modlin stała się główną bazą wojsk powstańczych, aż do kolejnego rosyjskiego oblężenia i kapitulacji załogi 9 października 1831 roku. Pod panowaniem rosyjskim Modlin, w 1834 roku przemianowano na Nowogieorgiewsk. Nazwa ta, traktowana jako urzędowa przetrwała do 1915 roku. W oparciu o stare korony o narysie bastionowym, powstał obwód zewnętrzny twierdzy, składający się z sześciu frontów. Budowę kompleksu koszarowego o długości 2250 m rozpoczęto w 1832 roku i zakończono po 32 latach, a cytadela i obwód zewnętrzny zostały otoczone murem zwanym „Carnota”.
W 1873r. rząd carski podjął decyzję otoczenia twierdzy łańcuchem fortów, a ich realizację rozpoczęto 10 lat później. W odległości 2-6 km od fortecy, zbudowano pierwszy pierścień składający się z ośmiu ceglano-ziemnych fortów, o łącznej długości 30 km. Kolejną modernizację przeprowadzono w Twierdzy Modlin w latach 1912-1914. Wykonano wtedy dziesięć fortów betonowych w odległości 5-10 km od cytadeli, stanowiących drugi pierścień fortów, z zastosowaniem osłon żelbetonowych i stalowych wieżyczek pancernych. Po raz kolejny w ręce Niemców Twierdza Modlin przechodzi w czasie I wojny światowej, kiedy to po 10 dniach walki załoga Twierdzy (20 sierpnia 1915) kapituluje. W grudniu 1918 roku władzę w twierdzy po upływie 87 lat przejęło Wojsko Polskie.
Okres międzywojenny i II wojna światowa
W okresie międzywojennym na terenie Modlina stacjonował Korpus Kadetów. Istniało tam również Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych wraz ze oficerską Szkołą Podchorążych, Szkołą Podoficerską oraz Centrum Wyszkolenia Saperów. Miało tu swoją siedzibę dowództwo 8 DP i jej 32 pp; 1 pac, 8 bat.sap.
We wrześniu 1939 roku po napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę, po osiemnastodniowej, osamotnionej walce (od 11 września), żołnierze broniący Twierdzy kapitulują, głównie z powodu wyczerpania się amunicji, medykamentów i żywności. W obronie Modlina straciło życie ponad 2000 żołnierzy polskich. W dalszej fazie II wojny światowej, została ona wyzwolona przez wojska radzieckie 18 stycznia 1945r. Wkrótce potem polskie władze wojskowe przejęły twierdzę ponownie. Przez jednostki stacjonujące w Modlinie przewinęło się tysiące żołnierzy zawodowych i kilkanaście tysięcy żołnierzy służby zasadniczej.
Z Twierdzą Modlin związana jest również historia Cichociemnych – polskich żołnierzy, szkolonych do zadań specjalnych i przerzucanych w czasie II wojny światowej drogą lotniczą do okupowanego kraju, gdzie zajmowali się wywiadem, dywersją, sabotażem, działali w partyzantce. W Twierdzy Modlin w 1920 poznali się twórcy Cichociemnych – Jan Górski i Maciej Kalankiewicz. Wyruszając z nami na kolejny quest dowiecie się gdzie mieszkali i spotykali się oraz poznacie ich wiele tajemnic.
Informacje praktyczne:
Początek questu: Koszary w Twierdzy Modlin, zbieg ul. R. Gołąba z Al. Przewodników – Brama Kadetów, woj. mazowieckie
Potrzebne rzeczy: długopis, telefon lub tablet z dostępem do Internetu i czytnikiem kodów QR, rower
Uwaga zmotoryzowani! Wjazd samochodem na teren koszar i parking – PŁATNY!
Rodzaj questu: historyczny
Klasyfikacja: długi, rowerowy dla dorosłych i młodzieży
Scenariusz questu – Tajemnice Twierdzy Modlin – Śladami Cichociemnych znajdziesz na stronie Fundacji Questingu: ulotka do pobrania
Wybierz się również na quest: Spacer z duchem w Kresowej Osadzie
Szczegółowe informacje: Questing.pl
Fotografia © Anna Karahan