CETA: Regulacje dotyczące przemysłu mięsnego i mleczarskiego

Pomimo tego, że umowa CETA wchodzi w życie tymczasowo, należy pamiętać o wielu istotnych kwestiach związanych z handlem i stosunkami pomiędzy Europą (w tym Polską i innymi krajami Europy Wschodniej) oraz Kanadą, które wciąż budzą wątpliwości.

Jeśli chodzi o rolnictwo, ze strony europejskiej największe obawy dotyczą wołowiny i produktów mięsnych, a ze strony kanadyjskiej – nabiału (w tym serów i jogurtów). W ciągu kilku ostatnich miesięcy prowadzenia negocjacji, po tym, gdy umowa CETA została oficjalnie przedstawiona 25 września 2014 roku, ale zanim jeszcze została podpisana 30 października 2016 roku, obie strony wprowadziły poprawki mające na celu ochronę tych sektorów rolnictwa na szczeblu krajowym.

Co więcej, żeby ograniczyć import nabiału i mięsa po obu stronach, poprawiona umowa CETA nałożyła rozmaite limity na towary i to na rok od wprowadzenia w życie jej tymczasowych zapisów.

Nabiał [1,2,3]

Pomimo tego, że umowa CETA zwiększa eksport mleka o 128%, Kanada zniosła cło na koncentraty mleczne, a Unia Europejska obniżyła cło na nabiał. Sery jednak nadal pozostają wyrobem kanadyjskiego rolnictwa, który stanowi największe wyzwanie. Ponieważ firmy europejskie są w tym sektorze bezkonkurencyjne, umowa CETA niesie dla kanadyjskich producentów nabiału ryzyko bankructwa. Stowarzyszenie Kanadyjskich Przetwórców Mleka (Dairy Processors Association of Canada) szacuje, że CETA może doprowadzić przetwórców mleka do rocznej straty w wysokości ponad 230 milionów dolarów, a co za tym idzie do straty dla całej gospodarki w wysokości 719 milionów dolarów. Oznacza to także utratę pracy dla około 2900 osób. Co więcej, Kanada nie posiada znaczącej liczby odbiorców, którym mogłaby sprzedawać produkty mleczne bez naliczania dodatkowych ceł. Należy wspomnieć, że prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump zamroził ratyfikację Partnerstwa Transpacyficznego (TPP) dotyczącego wolnego handlu z Narodami Pacyfiku (takimi jak Japonia) wycofując się z niego. Może on także potencjalnie wyeliminować Meksyk z Północnoamerykańskiego Układu Wolnego Handlu (NAFTA).

Należy również wspomnieć, że w związku z podpisaną umową wciąż istnieje wiele wyzwań. Oczekuje się, że gdy umowa CETA ostatecznie wejdzie w życie, kanadyjski rząd zacznie otrzymywać coraz więcej skarg od rolników. Należy także dodać, że fundusze pomocowe nie są wystarczająco duże, aby wesprzeć wszystkie obszary rolnictwa. Jeśli Kanada odmówi przyjmowania importowanych ze Stanów Zjednoczonych produktów diafiltrowanych będzie musiała wydać na ten proces około 100 milionów kanadyjskich dolarów, co oznacza znaczącą część obecnego budżetu na wsparcie rolnictwa.

W pierwszym roku obowiązywania umowy Kanada i Unia Europejska wprowadziły nowe obustronne limity w wysokości 18 500 ton sera, w tym 16 000 ton sera jakościowego i 1700 ton sera przemysłowego. Na podstawie regulacji Światowej Organizacji Handlu (WTO) dodano do tego 800 ton sera jakościowego. (Limity dotyczące standardowego i jakościowego sera obowiązujące w kolejnych latach przedstawiono w tabeli poniżej):

Co więcej, aby chronić kanadyjski nabiał (w tym sery i jogurty), budzący wśród rolników niepokój ze względu na bezcłową konkurencję ze strony Unii Europejskiej, rząd Justina Trudeau przeznaczył 350 milionów dolarów na wsparcie kanadyjskiego przemysłu nabiałowego, z czego 250 milionów ma na celu wsparcie programu, który pomoże gospodarstwom w unowocześnieniu technologii i sprzętu w celu zwiększenia produktywności (np. sprzęt do mechanicznego dojenia, systemy automatycznego karmienia i nowe oprogramowanie do zarządzania stadem). Pozostałe 100 milionów zostanie wydane na modernizację przetwórstwa mleka. Jeśli dzięki temu kanadyjski przemysł nabiałowy stanie się bardziej konkurencyjny na poziomie międzynarodowym, limity na nabiał mogą zostać w przyszłości na stałe zniesione.

Wołowina [4,5]

Przemysł mięsny budzi największe obawy głównie po stronie europejskiej. Wiele lokalnych gospodarstw narzeka na „nierówności rynkowe” i obawia się, że większe kanadyjskie gospodarstwa (300 hektarów w porównaniu do 50 hektarów) doprowadzą do tego, że kanadyjska wołowina zdobędzie europejskie rynki poprzez ilość. Na przykład, francuskojęzyczna Walonia w Belgii stała się główną przyczyną przełożenia podpisania umowy CETA pomiędzy Przewodniczącym Rady Europejskiej Donaldem Tuskiem i premierem Kanady Justinem Trudeau z połowy października na 30 października 2016 roku. Dodatkowe negocjacje doprowadziły do wprowadzenia poprawek nakładających limity na mięso i produkty wołowe mające na celu ochronę europejskich gospodarstw przed niezrównoważoną konkurencją.

Kolejną przeszkodą dla kanadyjskiego mięsa jest fakt, że europejskie władze zakazują genetycznie modyfikowanych produktów, które dopuszczone są do produkcji w kanadyjskich gospodarstwach i przemyśle mięsnym. W przeciwieństwie do rynków europejskich w Kanadzie obowiązuje natomiast zakaz stosowania konkretnych leków w hodowli bydła.

Poniższa tabela przedstawia roczne limity ilościowe dotyczące produktów wołowych:

Polskie (i wschodnioeuropejskie) zastrzeżenia w stosunku do handlu rolnego [6,7]

Producenci mięsa w Niemczech i innych krajach Europy Zachodniej nadal pokonują swoich konkurentów z Europy Wschodniej, ponieważ posiadają bardziej zaawansowane technologie, które sprawiają, że produkcja mięsa jest szybsza i tańsza.

Co więcej, produkty rolne we Wschodniej Europie wciąż cechuje niższa jakość niż w krajach Europy Zachodniej.

Oba te zagadnienia należy wziąć pod uwagę rozważając konkurencyjność w ramach umowy o wolnym handlu pomiędzy Kanadą i Unią Europejską.

Szczegółowe informacje dotyczące współpracy gospodarczej miedzy Kanadą i Polską można znaleźć na stronie: Kanadyjsko-Polska Izba Gospodarcza

Fotografia © Anna Karahan

Bibliografia:

Tabele – ’CETA-Summary of the final negotiating results’. European Commission.