Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie było pierwszą tego typu imprezą na świecie. Przez ostatnich 50 lat wyznaczało trendy światowego plakatu, wskazywało najważniejsze nazwiska artystów grafików, szybko zyskało miano „olimpiady plakatu”. 25. edycja Biennale odbędzie się według nowej formuły – kuratorskiej wystawy problemowej, zatytułowanej „Plakat – remediacje”.
– Pierwsze propozycje zmian w formule Międzynarodowego Biennale Plakatu pojawiły się już w latach 90. Konieczność ich uwzględnienia wynikała z podobieństwa podobnych konkursów, organizowanych w podobnych cyklach. Tak zwany „plakat konkursowy”, traktowany przez autorów jako autonomiczne zjawisko, zaczął funkcjonować w obiegu globalnym na prawach osobnej dyscypliny artystycznej, zaprzeczając właściwej, autentycznej naturze plakatu. Na każdą edycję Biennale zgłaszanych było blisko 4 000 propozycji z całego świata. Najbardziej jednak zastanawiało stopniowe odrywanie się plakatów wysyłanych na konkursy od codzienności, w której ta dziedzina sztuki funkcjonuje jako narzędzie interwencji, czy też perswazji. Stąd decyzja o zmianie formuły imprezy – mówi Mariusz Knorowski, kurator Muzeum Plakatu w Wilanowie, organizator Biennale.
WYSTAWA GŁÓWNA „PLAKAT – REMEDIACJE”
Na rozwój sztuki plakatu w ostatnich latach olbrzymi wpływ miały między innymi media elektroniczne. Za sprawą mediów społecznościowych pojawiły się nowe formy przedstawiania treści do tej pory zarezerwowanych dla plakatu. Przykładami tych form są popularne w ostatnich latach memy i gify podbijające internet. W obliczu tak żywiołowych zmian organizatorzy Biennale postanowili odejść od formuły branżowego konkursu na rzecz kuratorskiej wystawy, podejmującej temat funkcjonowania plakatu w rozszerzonej ikonosferze. Kuratorem wystawy został jeden z jurorów poprzedniej edycji Biennale, David Crowley, brytyjski specjalista od sztuki i designu wschodniej Europy, profesor londyńskiej Royal College of Art.
– 25. Międzynarodowe Biennale Plakatu jest próbą spojrzenia na kondycję plakatu. Nadaliśmy mu tytuł „Plakat – remediacje” ponieważ chcemy pokazać jego obieg w mediach – kinie, telewizji, prasie i internecie. Reprodukcje plakatów, które spontanicznie przygotowywali demonstranci z ukraińskiego Majdanu w 2013 r., czy ludzie protestujący przeciwko zbrodni w redakcji Charlie Hebdo w Paryżu 2015 r., obiegły cały świat. Nie dlatego, że były eksponowane na ścianach, a dlatego, że ich zdjęcia publikowane były w prasie, udostępniane w mediach społecznościowych i przekazach telewizyjnych. To jest istota remediacji – mówi David Crowley.
Wystawę „Plakat – remediacje” podzielono na pięć części, które wspólnie będą opisywać historię zmian w tej dziedzinie sztuki, jak i zauważalne fazy ewolucji gatunku.
W „Historiach remediacji” pokazane zostaną kanoniczne dzieła, które powstały z inspiracji wizerunkami obecnymi we współczesnej kulturze. W Polsce najbardziej znanym przykładem podobnej strategii twórczej jest plakat „W samo południe” Tomasza Sarneckiego, wykorzystujący fotografię Gary’ego Coopera z westernu o tym samym tytule. Ponadto zobaczymy również kolekcję spontanicznie powstałych, wykonywanych ręcznie plakatów z Kijowa w 2013 r., amerykański „I am A Man” – wykorzystywany w demonstracjach w obronie praw obywatelskich w latach 60. XX w., czy różne wersje plakatu „Wielki brat patrzy”, nawiązujące do powieści George’a Orwella „1984”.
Sekcja „Ikonoklazm plakatu” ukaże, jak plakaty niszczone są w przestrzeni publicznej, między innymi w takich krajach jak Syria, Irak czy Rosja.
„Plakatowe widowiska” to sekcja wystawy, która uwidoczni, jak plakat zdominował nasze otoczenie. Wśród głównych elementów ekspozycji znajdziemy rekonstrukcję dekoracji V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie z 1955 r. oraz przykłady spektakularnych opraw kibicowskich meczów piłki nożnej w Polsce, porównane z oprawami plastycznymi Arirang Festival w Korei Północnej.
„Świat bez reklamy” zaprezentuje próby zwalczania wielkoformatowych reklam przez artystów z całego świata, którzy niejednokrotnie wykorzystują billboardy reklamowe jako swoiście pojęte podłoże działań artystycznych. W tej sekcji pojawią się między innymi prace działającego w Berlinie Vermibusa, nowojorczyka Jordana Seilera i paryżan z grupy Brandalism.
Ostatnia część wystawy, zatytułowana „Interakcje z plakatem”, przedstawi sposoby „ożywiania” plakatu na przestrzeni jego historii, poczynając od zabaw filmowych Georgesa Mélièsa, poprzez plakaty, na których można grać jak na instrumentach muzycznych, aż do interaktywnych billboardów reagujących na emocje i gesty przechodniów. W tej sekcji odbędzie się również prezentacja 10 krótkich animacji, wyróżnionych w międzynarodowym konkursie towarzyszącym wystawie.
Tematem konkursu jest zaanimowanie 10 klasycznych plakatów, wybranych spośród wszystkich dzieł nagrodzonych w poprzednich edycjach Biennale, które zostaną poddane autorskim reinterpretacjom przez grafików z całego świata. Szczegóły konkursu dostępne są na stronie: Muzeum Plakatu.
WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE
25. Międzynarodowe Biennale Plakatu nie ogranicza się do wystawy wiodącej. Bogaty program wydarzeń towarzyszących pozwoli utworzyć platformę do dyskusji o kondycji plakatu.
– Wyszliśmy z dwóch podstawowych założeń: przede wszystkim Biennale ma być przyjazne dla widza, świeże i nowoczesne oraz atrakcyjne wizualnie. Po drugie z międzynarodowego, ale jednak środowiskowego konkursu, ma stać się think tankiem, prowokującym i kanalizującym dyskusję o historii, współczesności i przyszłości plakatu. Taka wielokanałowa manifestacja jego potencjału kreacyjnego znosi i oddala wszelkie złowrogo brzmiące prognozy o jego atrofii – dodaje Knorowski.
Historię Biennale i przeszłość plakatu przybliży wystawa towarzysząca, zatytułowana „Wierzchołek papierowej Wieży Babel”, której kuratorem jest Zdzisław Schubert. W Salonie Akademii przy Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie zaprezentowane zostaną najważniejsze prace, nagrodzone w minionych edycjach imprezy, które na stałe weszły do kanonu tej dziedziny artystycznej. Obok nich pokazane zostaną także wybitne plakaty, które często ze względów pozamerytorycznych były przeoczone lub pomijane przez Jury.
12 czerwca 2016 r., w nowym budynku Akademii Sztuk Pięknych przy Wybrzeżu Kościuszkowskim, odbędzie się konferencja naukowa, poświęcona statusowi plakatu w dobie gwałtownego rozwoju mediów elektronicznych. W konferencji, otwartej dla publiczności, wezmą udział wybitni specjaliści z całego świata. Koordynatorami wydarzenia są Magdalena Frankowska i Michał Warda.
25. Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie potrwa do 25 września 2016 r.
PROGRAM 25. MIĘDZYNARODOWEGO BIENNALE PLAKATU W WARSZAWIE:
„Plakat – remediacje” – wystawa główna z konkursem
11 czerwca – 25 września 2016
wernisaż: 11 czerwca 2016, godz. 18:00, Muzeum Plakatu w Wilanowie
„Wierzchołek papierowej Wieży Babel. Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie 1966 – 2014”
10 czerwca – 25 września 2016
wernisaż: 10 czerwca 2016, godz. 18:00, Salon Akademii ul. Krakowskie Przedmieście 5
Konferencja naukowa
12 czerwca 2016
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 37/39
Więcej informacji na stronie: Muzeum Plakatu
Fotografia © Anna Karahan