Polonicus to najwyższe wyróżnienie europejskiej Polonii, hołdujące dialogowi, ruchowi jednoczenia i promocji Polaków w Europie i na świecie. Inauguracja tej nagrody nastąpiła w Dniu Polonii, 2 maja 2009 podczas festynu na styku trzech granic Belgii, Holandii i Niemiec, zwanym Dreilaendereck, w pobliżu Akwizgranu. Od roku 2010 nagroda wręczana jest na corocznej uroczystej Gali Polonii organizowanej z okazji Europejskiego Dnia Polonii w Sali Koronacyjnej ratusza w Akwizgranie. Inicjatorem nagrody jest przewodniczący Jury Wiesław Lewicki, wieloletni działacz polonijny w Niemczech i prezydent Europejskiego Instytutu kultury i Mediów Polonicus VoG.
Maksyma nagrody Polonicus jest odzwierciedleniem starej prawdy, że powinniśmy się wzajemnie szanować, a wtedy i inni nas szanować będą. Polonicus skierowany jest do osób budujących własną pozycję społeczną i materialną, z jednoczesnym pogłębianiem narodowych akcentów. Wyróżnia propagatorów krzewienia polskich wartości oraz ich promocji w Europie. Nagrodą tą Polonia odznacza tych, którzy są dla niej ważni ze względu na twórczość, działalność na rzecz jej jednoczenia oraz działania na rzecz europejskiej integracji i budowania pozytywnego obrazu Polaków na świecie. Nagroda Polonicus przyznawana jest w 4 kategoriach: kultura, organizacja życia polonijnego, dialog polsko – niemiecki oraz Honorowa Nagroda Polonicus za całokształt osiągnięć.
Dotychczasowymi lauretami Polonicusa byli między innymi Krystyna Janda, Andrzej Wajda, aktor Steffen Moeller, senator Barbara Borys-Damięcka, europosłanka Róża Thun, prof. Wladyslaw Bartoszewski, prof. Władysław Miodunka, prof Norman Davies, Jerzy Buzek, Karl Dedecius, prof. Piotr Maloszewski Chrzescijańskie Centrum w Niemczech, arcbp. Ks prof Alfons Nossol, min. Cornelia Pieper MdB, min. Angelika Schwall-Dueren Landtag NRW, Basil Kerski – dyr. Muzeum Solidarnosci, prof. Zofia Wisłocka – dyrygent z Brukseli, Andżelika Borys z Białorusi, Włodzimierz Pisarek z Związku Polaków w Niemczecj Rodło, Paulina Lemke ZPwN „Zgoda”, Olaf Mueller z zarządu Stadt Aachen.
Nagrodą „Polonicus” jest statuetka wg pomysłu Wiesława Lewickiego zrealizowana przez polskiego architekta z Duesseldorfu Stanisława Szroborza wykonana z brązu wraz z pamiątkowym dyplomem.
Patronat nad nagrodą Polonicus sprawuje Marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz. Nagrodę przyznaje europejska Polonia poprzez struktury Jury Nagrody Polonicus składające się z Przewodniczącego, Senatora RP, członka Sekretariatu EUWP oraz przedstawicieli polonijnych organizacji zrzeszonych w EUWP (Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych). Przewodniczący Nagrody Polonicus może powołać doradców Jury spośród organizacji polonijnych w Europie oraz europejskich urzędów i instytucji. Gremium doradcze jury jest pięcioosobowe. Jury przyznaje nagrody po jednej w każdej kategorii oraz posiada prawo do rezygnacji z przyznania nagrody w jednej lub w kilku kategoriach, a także przyznania wyróżnienia honorowego poza wymienionymi kategoriami. Kandydatami mogą być osoby zamieszkałe lub działające na terenie Unii Europejskiej, posiadające obywatelstwo jednego z państw Unii Europejskiej. Propozycje kandydatów kierowane są do jury w terminie do końca roku. Nazwiska laureatów nagrody Polonicus ogłaszane są pod koniec lutego każdego roku.
„Nie jest łatwo ułożyć sobie życie na nowo i jednocześnie być twórczym z dala od ojczyzny. Wielu z nas wytrwale zdobywało swoją pozycję społeczną i materialną, nie zaniedbując jednocześnie korzeni kulturowych. Polonia potrafiła swoją uczciwą pracą i europejskim uniwersalizmem zaimponować otoczeniu w nowej ojczyźnie. Charakterystyczne jest właśnie to, że łatwo potrafimy się integrować wzbogacając jednocześnie nasze nowe środowisko, nadając szeroko pojętej kulturze europejskiej nasze własne indywidualne i narodowe akcenty…” – Wiesław Lewicki – pomysłodawca i organizator nagrody Polonicus.
Tegoroczne nagrody Polonicus 2015 Jury przyznało w następujących kategoriach:
W kategorii „Dialog polsko-europejski” nagroda przyznana została prof. Gesine Schwan za wieloletnie czynne działanie na rzecz wzmacniania stosunków polsko-niemieckich i propagowania polskiej kultury w Europie. Prof. Gesine Schwann była rektorem Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą oraz pełnomocnikiem rządu Republiki Federalnej Niemiec do spraw stosunków z Polską.
W kategorii „Kultura” nagrodzony zostanie prof. Jan Miodek za popularyzowanie wiedzy o języku polskim wśród Polaków i Polonii za granicą. Prof. Jan Miodek jest polskim językoznawcą, profesorem i dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, członkiem Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk i Rady Języka Polskiego. Współprowadzi program „Słownik polsko@polski“ w TVP Polonia.
W kategorii „Organizacja życia polonijnego” Polonicusa 2015 odbierze rektor Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech ks. prałat Stanisław Budyń za czynne wspieranie organizacji i życia polonijnego w Niemczech. Polska Misja Katolicka w Niemczech to obecnie 117 księży posługujących i 11 sióstr zakonnych zajmujących się katechizacją i polonijnym duszpasterstwem poprzez sprawowanie sakramentów i mszy świętych, a także prowadzenie wielu polonijnych katolickich wspólnot.
Honorową Nagrodę „Polonicus” otrzyma TVP Polonia za całokształt pracy na rzecz Polonii w Europie i na całym świecie. TVP Polonia rozpoczęła regularną emisję w roku 1993. Od tego czasu stacja transmituje programy popularno-naukowe, informacyjne, a także popularyzuje polską kulturę i język. Prekursorem idei TVP Polonia jest nagrodzona Polonicusem w 2014 Senator RP Barbara Borys-Damięcka.
Uroczysta Gala Polonii 2015 połączona z wręczeniem statuetek Polonicus odbędzie się 2 maja 2015 roku w Sali Koronacyjnej Karola Wielkiego historycznego ratusza w Akwizgranie. Patronat nad nagrodą Polonicus objął marszalek Senatu RP Bogdan Borusewicz.
Szczegółowe informacje: Instytut Polonicus
