Lubelski zamek był świadkiem dwóch epokowych, w dziejach Polski wydarzeń. W dniu 1 lipca 1569 roku zawiązana została unia polsko – litewska. Na mocy aktu, podpisanego na zamku w Lublinie, powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów. Wydarzenie to zostało upamiętnione pomnikiem / obeliskiem a trzy stulecia później, w roku 1826 pomnik ufundował Stanisław Staszic. W galerii zamkowej sztandarowe miejsce zajął potężny obraz Jana Matejki Unia Lubelska. W dniu 19 lipca 1569 na sejmie w Lublinie książę pruski Albrecht Fryderyk Hohenzollern złożył hołd lenny królowi polskiemu Zygmuntowi II Augustowi. Wydarzenie opisał w utworze Proporzec albo hołd pruski, obecny podówczas Jan Kochanowski.
Zamek Lubelski jest syntezą myśli królewskiej. Wybudował go Kazimierz Wielki, a Władysław Jagiełło ozdobił wspaniałą polichromią bizantyjsko – ruską Kaplicę p.w. św. Trójcy. Zygmunt Stary zamienił kazimierzowski gotyk na jemu współczesny renesans i dał zamkowi basztę. Zygmuntowskie wyczucie piękna możemy podziwiać do dziś.
Po przyjeździe do Lublina pociągiem, czeka nas miła niespodzianka. Staniemy bowiem na zabytkowym, odrestaurowanym dworcu z 1877 roku. Na Stare Miasto wejdziemy przez Bramę Grodzką, Bramę Krakowską lub też Bramę Trynitarską. Brama Grodzka i Brama Krakowska wraz z murami obronnymi powstały po najeździe Tatarów w 1341 roku. Do zamku prowadzi most i Brama Grodzka.
Za murami Lublina uwagę przyciąga Trybunał Koronny, który kryje czarcią tajemnicę. W czasach króla Stefana Batorego Stary Ratusz w Lublinie był siedzibą sądów szlacheckich. Ferowanie wyroków nie do końca sprawiedliwych, powodowało interwencję mocy piekielny. Ślad jednej z interwencji – piętno wypalone na blacie stołu – można oglądać do dziś w Zamku Lubelskim, stanowiącym oddział Muzeum Lubelskiego.
Z Podziemii Starego Ratusza prowadzą schodki do trzystumetrowej Lubelskiej Trasy Podziemnej, biegnącej pod zabudową Starego Miasta. Składa się ona z korytarzy i 14. sal umiejscowionych na trzech kondygnacjach pod ziemią. Oprócz poznania historii Lublina od środka, dzięki multimediom, możemy pod ziemią cofnąć się w czasie do wielkiego pożaru w dniu 2 czerwca 1719 roku. Koniec trasy i powrót do XXI wieku ma miejsce przy ruinach kościoła farnego, niegdysiejszego centrum życia religijnego Lublina.
W Lublinie zachował się historyczny układ urbanistyczny oraz przepiękne renesansowe i klasycystyczne kamienice, bogato zdobione i zwieńczone attykami. Najokazalszą jest kamienica Konopiców z przełomu XVI i XVII wieku, której fasada, jako jedynej w Lublinie, jest urozmaicona manierystycznymi płaskorzeźbami.
W kamienicy Lubomelskich zaś znajduje się nowoczesne, multimedialne muzeum o nazwie Piwnica pod Fortuną, w którym zwiedzający mogą się zapoznać z najciekawszymi wątkami z historii Lublina. W Piwnicy pod Fortuną można również podziwiać bezcenne XVI wieczne polichromie, inspirowane filozofią i mitologią antyczną. Wśród nich można zobaczyć wizerunek bogini Fortuny, która ponoć przyniesie szczęście każdemu, kto pod nią stanie…
Jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych Lublina jest katedra. Zachwyca już klasycystyczny portyk, a po wejściu do środka zobaczymy prawdziwe cuda, z barokowym ołtarzem z gruszy libańskiej ozdobionej pozłacanymi rzeźbami świętych i freskami Jana Meiera na czele. Koniecznie trzeba zobaczyć w lewej nawie obraz Matki Boskiej Płaczącej, który w dniu 3 lipca 1949 roku, płakał krwawymi łzami. Łzy zebrano i zabezpieczono w jednym z kamieni w koronie Maryi. Rewelacją jest zakrystia z akustyką pozwalającą usłyszeć nawet szept i to z dużej odległości. W Wieży Trynitarskiej jest Muzeum Archidiecezjalne Sztuki Religijnej w Lublinie, a z tarasu widokowego, na szczycie wieży, zobaczymy jaki piękny jest Lublin!
Niepowtarzalny widok na wszystkie skarby Lublina: cerkiew prawosławną, zamek z basztą, Bramę Grodzką i Krakowską, kościół Dominikanów, archikatedrę i Wieżę Trynitarską rozpościera się z lessowego cypla nad doliną Czechówki. Wzgórze o nazwie Czwartek, leżało na szlaku handlowym w kierunku Lwowa i Rusi. Nazwa wzgórza pochodzi od czwartkowych jarmarków.
Lublin, miasto na wschodnich rubieżach Polski, wyróżniał się wielokulturowością. Wpływy Rusinów, Niemców, Żydów czy Włochów widać w architekturze. Na Wzgórzu Grodzisko zachował się stary kirkut, a tam nagrobek z 1815 roku, cadyka Jakuba Icchaka Horowitza znanego jako „Widzący z Lublina”. Cadyk był chasydem o takich zasługach dla religii, że do 1939 roku Lublin był nazywany twierdzą ortodoksji żydowskiej w Królestwie Polskim.
Spuścizna wielonarodowości to też cerkiew z lat 1607 – 1633. We wnętrzu cerkwi znajduje się ikonostas z 1630 roku oraz obrazy: Sąd Ostateczny i Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny.
Niestety Lublin to nie tylko złota, ale i czarna karta historii. Przypomina o niej Pomnik Walki i Męczeństwa Narodu Polskiego i Innych Narodów, złożony z trzech głównych elementów: Bramy, Mauzoleum i łączącej ich Drogi Hołdu i Pamięci. Pomnik został odsłonięty w 1969 roku na terenie dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Lublin, powszechnie znanym jako Majdanek, drugi co do wielkości po obozie w Oświęcimiu. Po roku 1944 miejsce zostało wykorzystane przez NKWD jako obóz dla żołnierzy Armii Krajowej. Obóz przetrwał w prawie nienaruszonym stanie, dziś w tej przerażającej nazistowskiej fabryce śmierci, funkcjonuje muzeum, które trzeba zobaczyć. Odziałem Muzeum na Majdanku jest Muzeum – Pomnik Pamięci w Bełżcu.
Lublin jest tętniącym życiem kulturalnym i intelektualnym miastem uniwersyteckim. Znajdują się tu: Uniwersytet Marii Skłodowskiej-Curie, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Politechnika Lubelska, Uniwersytet Medyczny i Uniwersytet Przyrodniczy.
Królewski Lublin zaprasza w swe podwoje.
Źródło: Polska Organizacja Turystyczna
Fotografia © Anna Karahan